*
* *
Folklor irsinin tədricən unudularaq, yalnız
bir qisminin yaşlı nəslin yaddaşında
saxlanılmasına baxmayaraq, onun saysız-hesabsız
nümunələri xalq yaradıcılığı
abidələri kimi qayğıkeşliklə
qorunur, professional və həvəskar musiqi
kollektivlərinin repertuarının əsasını
təşkil edir. O cümlədən,
uşaq folklor ansambllarının sayının
artması da bu prosesin səciyyəvi cəhətlərindən
biridir.
Şübhəsiz,
tədricən unudulan xalq musiqi irsinin qorunmasını
birinci dərəcəli məsələ
kimi ön plana çəkən etnomusiqişünas
– folklorçulara haqq qazandırmaq lazımdır.
Belə ki, onlar qədim mahnıların
və xalq yaradıcılığı
nümunələrinin ən qədim nümunələrinin
fəal və operativ şəkildə
toplanılması və yazılması
çağırışı ilə çıxış
edirlər.
Lakin
onu da deməliyik ki, bugünkü folklorçular
ölkəmizin hansısa bir bölgəsinə
yollanaraq, qədim köklərin axtarışı
ilə məşğul olursa da, o, mahnı
– rəqs ənənələrinin mürəkkəb
kompleksi və təsadüfi, kənardan
gətirilmiş musiqi materialı ilə
qarşılaşmış olur.
Uzun
müddət ənənələrin inkişaf
prosesini izləmək diqqəti gəlb
edən bir məsələdir. Belə
eksperimentlər zamanı toplanmış
material ənənəvi folklorda olan müasir,
həyati keyfiyyətləri, onun yeni ictimai
şəraitdə inkişafı, gənc
nəsillə səsləşən xüsusiyyətləri
üzə çıxarır. Bunu dərk
etmək və qədim dövrdən bizə
gəlib çatan folklor əsərlərini
qoruyub saxlamaq çox vacibdir.
Xalq
musiqi təfəkküründə özünü
göstərən təkamül faktorunu,
yeni musiqi – üslub cizgilərinin, ifadə
vasitələrinin təşəkkülünü
də qeyd etmək çox vacibdir. Bu proses
mürəkkəb şəraitdə, xalq
musiqi məişətindəki bədii
və qeyri – bədii cəhətlərin,
yeniliyin və köhnəliyin mübarizəsi
şəraitində gedir və onun əsas
xüsusiyyəti yeni musiqi (və həm
də musiqiyə aid olmayan) informasiya axınının
fəal qavranılması və bilavasitə
yaradıcılıq prosesinə müvəqqəti
olaraq üstün gəlməsindən
ibarətdir.
Xalq
musiqi yaradıcılığı nümunələrinin
toplayıcılarının əsas tədqiqat
predmeti olan ənənəvi folklora gəlincə,
qeyd etmək lazımdır ki, etnomusiqişünaslar
onun müasir həyatla uyğunlaşmayan
xüsusiyyətlərini «unudulmaqdan xilas
etməli», müasir yaradıcılıq
formaları ilə qarşılıqlı
əlaqəsini, musiqi folklorunun yeni yaranmış
ənənələrinin inkişafını
öyrənməlidirlər.
