| CAHAN: |
Buy, dedim ki, ərim
on iki ildir ki, ölübdür. |
| SOLTAN BƏY: |
Axı burası var
ki, mən də dulam. |
| CAHAN: |
Nə olar? Allahın
əmridir. Tək sənin başında
görünməyib ki? |
| SOLTAN BƏY: |
Orasını bilirəm.
Amma gəl biz ikimiz bir iş edək. |
| CAHAN: |
Nə iş? |
| SOLTAN BƏY: |
Belə iş ki,
nə sən dul olasan, nədə
mən. |
| CAHAN: |
Nə sayaq eləyək? |
| SOLTAN BƏY: |
Nə sayağı
var ki? Bir nəfər molla, üç
manat pul və bir kəllə qənd
işi tamam edər. |
| CAHAN: |
Heç başa düşmürəm
ki, nə deyirsən! |
| SOLTAN BƏY: |
Başa düşmürsən?
Əcəb dil bilməzsən! Bəs
elə isə dürüst qulaq as,
gör nə deyirəm, a dil bilməz
(oxuyur). |
¹ 13. Soltan bəyin
mahnısı.
|
Bir at aldım, hər
yana çapdım, gəl alım, gəl
alım, dilbilməz;
Axır gəlib səni
tapdım, maralım, maralım, dilbilməz;
Aman, aman uy, qaşı
kaman uy,
Gəl alım, maralım,
dilbilməz.
Bir ev tikdim, daş
üstədir, gəl alım, maralım;
dilbilməz;
Hər nə desən
baş üstədir, maralım,
maralım, dilbilməz;
Aman, aman uy, qaşı
kaman uy,
Gəl alım, maralım,
dilbilməz.
Sən dul, mən
dul, gəl mənə bənd ol,
gəl alım, maralım, dilbilməz.
Hər nə desəm
sən razı ol, maralım, maralım,
dilbilməz.
Aman, aman uy, qaşı
kaman uy,
Gəl alım, maralım,
dil bilməz – 2 |
|
(Oynayır. Əsgər
içəri girir)
|
|
XV
GƏLİŞ
Soltan bəy, Cahan və
Əsgər.
|
| ƏSGƏR: |
Aha, xalamın
da işi düzəldi. Əcəb!
(irəli gəlir,
oynamaqda olan Soltan bəyin qulağına)
Ay bəy, ay bəy, ay bəy!
Bir dayan, söz deyirəm (Soltan
bəy dayanır),
axı belə iş yaxşı
deyil. Özgənin arvadına eşqnamə
oxuyursan! |
| SOLTAN
BƏY: |
Balam sən kimsən, sənə nə? |
| ƏSGƏR: |
Necə
mənə nə? Bu mənim xalamdır. |
| SOLTAN
BƏY: |
Xalandır? Deməli, arşın malçı
sənsən? |
| ƏSGƏR: |
Bəli, mənəm. |
| SOLTAN
BƏY: |
Çox gözəl, çox pakizə. Balam,
heç sənin insafın-zadın
yoxdur? |
| ƏSGƏR: |
Nə
olubdur ki? |
| SOLTAN
BƏY: |
Nə olacaq ki? Bu yazıq arvadı on iki ildir
ki, dul saxlayıb ərə vermirsən. |
| ƏSGƏR: |
(gülümsünür):
Nə edim? Bir yaxşı adam
tapmıram. |
| SOLTAN
BƏY: |
Yaxşı adam? Mən! Gəl də, gəl
qohum olaq. Mən də dulam. |
| ƏSGƏR: |
(kənara): Aha, yaxşı
fürsətdir. (Ona)
Doğru deyirsən, bəy, ya zarafat
eləyirsən? |
| SOLTAN
BƏY: |
Tayımsan ki, zarafat eləyim? Lap ürəkdən
deyirəm. |
| ƏSGƏR: |
Yaxşı,
bəy, fərz edək ki, mən
xalamı verdim sənə, bəs
əvəzində sən mənə
nə verərsən? |
| SOLTAN
BƏY: |
Nə verəcəyəm?
Sənin muzdun bu ola bilər ki, mənim
kimi bəy ilə qohum olarsan. Xalanın
da muzdu o olar ki, canı rahat olar.
Mənim də muzdum budur ki, savab
yiyəsi olaram. Daha bundan artıq
nə istəyirsən? |
| ƏSGƏR: |
Yox, bəy,
bu sayaq sərf eləməz. |
| SOLTAN
BƏY: |
Bəs nə sayaq sərf elər? |
| ƏSGƏR: |
Bax, bəy,
indi ki, mənimlə qohum olmaq istyirsən,
gəl iki başlı qohum olaq. |
| SOLTAN
BƏY: |
(təəccüblə).
Nə sayaq iki başlı? |
| ƏSGƏR: |
Bu sayaq ki, mən xalamı verim sənə,
sən də qızını ver
mənə! |
| SOLTAN
BƏY: |
(bərk acıqlı).
Axmağın biri axmaq! Nə yava-yava
danışırsan? (Xəncərindən
yapışır).
Mən bəy balası, qızımı
arşın mal satana verəcəyəm?
Cəhənnəm ol burdan, sən
də, sənin xalan da! Qudurğanın
birisi, bir şillə çəkərəm
ki, dişlərin qarnına gedər,
rədd ol gözümün qabağından!! |
| ƏSGƏR: |
(arxayınca).
Xala, gəl gedək (kənara),
arşın malçı Əsgərə
qız vermədi, amma tacir Əsgərə
verəcəkdir (gedirlər). |
XVI GƏLİŞ
Soltan bəy tək.
|
| SOLTAN
BƏY: |
Gör nə qudurğan
gədədir ki, cürət edib
qızımı istəyir. (Xəncərini
çəkib yüyürür) Öldürərəm səni, qudurğan
oğlu qudurğan! (Qayıdıb fikrə gedir). Yoxdur, yoxdur, məndə
bəxt! Arvad əlimə göydən
düşən kimi olmuşdu, özü
də əsl mən deyən. Hallıca,
dulluca arvad ki, iş bir nəfər
molla ilə bir kəllə qəndə
bənd idi. Mərdümazar oğlu
mərdümazar, haradan gəldisə
bütün işi korladı (Oxuyur). |
| |
Nə pis oldu halım
mənim, gəl alım, maralım,
dilbilməz.
Getdi əldən
ixtiyarım, gəl alım, maralım,
dilbilməz. |
|
(Evə gedir).
|
|
|
|
